Bệnh viện Sản nhi Quảng Ninh
Phần mềm tra cứu thuốc

I, Lời mở đầu

Mức lọc cầu thận (GFR) là một thông số phổ biến để đánh giá chức năng thận. Hiện nay, GFR chủ yếu được ước tính (eGFR) bằng các biomarker như nồng độ creatinine huyết tương (SCr) và nồng độ cystatin C huyết tương (cysC), … . Trong đó, ước tính eGFR bằng nồng độ creatinin huyết tương là phương pháp phổ biến hơn cả. Đã có nhiều công thức được phát triển dành cho người trưởng thành (Cockcroft-Gault, MDRD, CKD-EPI) tuy nhiên lại không chính xác khi áp dụng cho trẻ em hoặc chưa được thẩm định lại trên quần thể bệnh nhân dưới 18 tuổi. Do đó cần thiết phải áp dụng các công thức eGFR dành riêng cho bệnh nhân nhi được phát triển và thẩm định bằng dữ liệu trên chính đối tượng đặc biệt này.

II, Các công thức tính eGFR

1, Giới thiệu về chỉ số Creatinin huyết tương (SCr)

a) Chỉ số Creatinin huyết tương:

– Creatinin là một sản phẩm chuyển hóa năng lượng ở cơ bắp, được thận lọc và thải trừ ra ngoài cơ thể.²

– Do đặc tính được thận lọc thụ động và tái hấp thu ít (5-10%), nên SCr được chọn làm một biomarker trong việc đánh giá chức năng lọc của thận.³

b) Ưu, nhược điểm của chỉ số SCr trong đánh giá chức năng thận

– Ưu điểm:²

+ Nhanh, dễ thực hiện

+ Chi phí thấp.

+ Không cần máy móc quá đắt tiền, hiện đại.

– Nhược điểm:^2,3

+ Mức độ chính xác không cao hơn so với các phương pháp ước tính khác (phương pháp đánh giá mức lọc cầu thận bằng inulin, cystatin C, …)

+ Bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố: Khối lượng cơ, tình trạng thiếu hụt protein do ăn uống, nhiễm trùng huyết, một số loại thuốc, …

2, Các công thức tính ước tính mức lọc cầu thận cho trẻ em dựa trên chỉ số SCr

– Công thức Schwartz “bedside” dựa trên hệ số k phụ thuộc vào độ tuổi ^1,4,5

+ Công thức trên được xây dựng và công bố năm 1976, áp dụng cho trẻ em có mức lọc cần thận bình thường.

+ Đối tượng áp dụng: Trẻ bình thường có chức năng thạn bình thường.

+ Không áp dụng công thức này cho trẻ em bị bệnh thận mạn và chậm phát triển.

– Công thức Schwartz IDMS cho trẻ 1 – 16 tuổi ^1,4,5

+ Công thức Schwartz IDMS được nghiên cứu ở đối tượng trẻ em bị bệnh thận mạn.

+ Đối tượng áp dụng: Trẻ em bị chậm phát triển hoặc có bệnh thận mạn.

+ Không áp dụng ở đối tượng trẻ không bị chậm phát triển hay có chức năng thận bình thường hoặc gần bình thường. Ngoài ra, do có hệ số k cố định nên không thể áp dụng cho trẻ sơ sinh cũng như trẻ vị thành niên > 16 tuổi.

– Công thức FAS năm 2016 ^1,7

– Công thức EKFC năm 2021 được cải tiến từ công thức FAS 2016:^1,8

+ Công thức FAS và công thức EKFC đã cải tiến khi giải quyết được vấn đến giá trị eGFR có sự chênh lệch bất hợp lý nếu chuyển đổi giữa công thức đặc hiệu theo lứa tuổi.nếu chuyển đổi giữa công thức đặc hiệu theo lứa tuổi.

+ Do các công thức này được thiết lập trên quần thể người da trắng nên khi sử dụng, cần sử dụng khoảng tham chiếu SCr được thiết lập tại địa phương để có kết quả chính xác nhất.

+ Thận trọng khi áp dụng cho các bệnh nhân thiếu cân và ghép thận.

– Công thức eGFR CKiD U25: ^1,4,9

+        Công thức eGFR CkiD U25 có thể áp dụng cho độ tuổi 1 – 25 tuổi, áp dụng được cho cả quần thể có chức năng thận bình thường.

+        Công thức này thường áp dụng cho trẻ bị CKiD do cho ra kết quả chính xác hơn trên quần thể trẻ bị CKiD so với các công thức FAS và EKFC

Nguồn tài liệu tham khảo:

1. Bệnh viện Nhi Trung ương (2025). Tổng quan các công thức tính mức lọc cầu thận ở trẻ em. Truy cập ngày 28/11/2025, từ Bài viết Nhi Trung Ương
2. Journal of Laboratory and precision medicine (2018). Serum creatinine: advantages and pitfalls. Truy cập ngày 28/11/2025, từ Serum creatinine: advantages and pitfalls
3. Adv Pharm Bull. Challenges of Serum Creatinine Level in GFR Assessment and Drug Dosing Decisions in Kidney Injury. 2024 Dec 8; 14(4):745–758. doi: 10.34172/apb.42345
4. Pottel H, Schwartz GJ. Measuring and estimating the GFR in children: state of the art in 2025. Pediatr Nephrol. Mar 11 2025;doi:10.1007/s00467-025-06724-2
5. Jancic SG, Mocnik M, Marcun Varda N. Glomerular Filtration Rate Assessment in Children. Children (Basel). Dec 19 2022;9(12)doi:10.3390/children9121995
6. Lindvig TO, Simonsen JA, Gerke O, Thiesson HC. Comparison of cystatin C-based estimated glomerular filtration rate with measured glomerular filtration rate in a pediatric cohort of patients with chronic kidney disease. Pediatr Transplant. Jun 2024;28(4):e14776. doi:10.1111/petr.14776
7. Pottel H, Hoste L, Dubourg L, et al. An estimated glomerular filtration rate equation for the full age spectrum. Nephrol Dial Transplant. May 2016;31(5):798-806. doi:10.1093/ndt/gfv454
8. Pottel H, Bjork J, Courbebaisse M, et al. Development and Validation of a Modified Full Age Spectrum Creatinine-Based Equation to Estimate Glomerular Filtration Rate : A Cross-sectional Analysis of Pooled Data. Ann Intern Med. Feb 2021;174(2):183-191. doi:10.7326/M20-4366
9. Pierce CB, Munoz A, Ng DK, Warady BA, Furth SL, Schwartz GJ. Age- and sex-dependent clinical equations to estimate glomerular filtration rates in children and young adults with chronic kidney disease. Kidney Int. Apr 2021;99(4):948-956. doi:10.1016/j.kint.2020.10.047